علیرضا زمانی جانورشناس جوانی است که این روزها تلاش و مطالعهاش را صرف عنکبوتهای ایران و جهان کرده است. جوان ۲۴ سالهای که سراغ جانورشناسی و در نهایت «عنکبوت شناسی» رفته است. این موجودات کوچک و به ظاهر ترسناک برای ما، از نظر علیرضا زمانی یکی از مفیدترین موجودات روزی زمیناند که بودنشان از ضرورتهای مهم جهان طبیعت محسوب میشود.
علیرضا زمانی همه این موجودات را در اتاق خود نگهداری می کند. محیط کوچکی که به محض پا گذاشتن در آن وارد قلمرو عنکبوتها میشوید. از نمونههای پلاستیکی و عروسکی گرفته تا نمونههای واقعی، موجوداتی که در جعبههای کوچک و بزرگ و در طبقهبندیهای خطرناک و غیرخطرناک درست کنار تخت خواب صاحبشان، قرار است با هم یک همزیستی مسالمتآمیز داشته باشند.
در ادامه این مطلب از حیاط خلوت بخشی از مصاحبه علیرضا زمانی با مهرنیوز را خواهید خواند:
محدوده اتاق علیرضا فقط به حکمرانی عنکبوتها ختم نمیشود طوری که میشود حضور چشمگیر مجسمههای کوچک و بزرگ کرگدنها را هم احساس کرد و لابهلای معرفی انواع و اقسام عنکبوت از ملاقات سوسکها، سوسریها و عقربهای زنده هم مشعوف شد.اولین سؤالمان به طور طبیعی در مورد واکنش اهل خانه و همسایههاست؛ پرسش هیجانانگیزی که آقای زمانی در نهایت خونسردی و سادگی به آن پاسخ میدهد: «خانواده؟ با این موضوع کنار آمدهاند و مشکلی ندارند؛
اما از همسایهها کسی نمیداند که من در اتاق از این موجودات نگهداری میکنم» اتاقی که برای او محل استراحت و مطالعه است اما برای ما که شاید در زندگی روزمرهمان از کشتن یک سوسری معمولی هم عاجزیم و میترسیم، حکم اتاق وحشتی را دارد که عنکبوتها و عقربها از اقصی نقاط ایران با صلح و آرامش در آن زندگی میکنند.
نقطه شروع؛ملاقات با منزوی مدیترانه ای بود
من از آن زمان تصمیم گرفتم عنکبوت شناس شوم. مطالعات پایهای هم درباره عنکبوتها داشتم تا اینکه عنکبوت منزوی مدیترانهای را در حیاط خانهمان پیدا کردم. با توجه به اطلاعاتم میدانستم عنکبوت خطرناکی است؛ بعد از یک تحقیق متوجه شدم که برای اینگونه از ایران هیچ گزارشی ارائه نشده؛ برای همین، این موضوع برای من انگیزهای شد تا وارد رشتهی زیستشناسی در دانشگاه تهران شوم، و نهایتاً آنگونه را برای نخستین بار از ایران گزارش کردم .بعد از این اتفاق میشود گفت که به نوعی زندگی من تغییر کرد.»
افتخار آشنایی با بیوه اروپایی، خشایار شا و میرشکار رامبد جوان
اینگونه از عنکبوت موقع جفتگیری جفت نر خودش را میخورد و عنکبوت نر هم تلاش میکند تا از آن تغذیه کند برای همین او را با این اسم صدا میکنند. یا در جایی دیگر علیرضا زمانی درباره فلسفه اسم یکی دیگر از عنکبوتها این طور توضیح میدهد.« منزوی مدیترانهای عنکبوت خطرناکی است، به گونهای که زهر آن میتواند باعث تخریب گلبولهای قرمز، نارسایی کلیوی و حتی مرگ شود. اما خوب است بدانید که به این خاطر به این عنکبوت منزوی مدیترانهای میگویند چون اگر کاری به کارش نداشته باشیم او هم کاری به کارمان ندارد. معمولاً هم در انباریها وجاهای تاریک زندگی میکند.»
عنکبوت «غارزی زمانی» را به نامم ثبت کردند
یا “عنکبوت گرگی آراگوگ” از خانواده عنکبوتهای گرگی گونهای است که فقط در ایران و در کرمان یافت میشود. این عنکبوت چون شبیه به عنکبوت فیلمهای هریپاتر بود این نام را برایش انتخاب کردیم. عنکبوت غارزی زمانی عنکبوتی است که توسط دو عنکبوتشناس روس به اسم خودم ثبت شده، یا عنکبوت درزباف خلیجفارس که شخصاً آن را پیدا کردم و فقط و فقط هم نمونهاش در ایران یافت میشود.»
کشف ۳۰ گونه جدید بدون هیچ حمایتی
به دنبال حرفهای این عنکبوت شناس جوان درباره نبود حمایتهای مالی و از طرفی خرج و مخارج هزینههای مطالعاتی، مهمترین سؤالی که برایمان پیش میآید اوضاع اقتصادی و شغلی آدمهای هم رشته اوست؛ کسی که به قول خودش جوانترین ایرانیای است که در ایران یک گونه را توصیف کرده و نویسنده اولین کتاب عنکبوتیان خاورمیانه به حساب میآید.
«جانورشناسها در ایران غالباً اوضاع خوبی ندارند، چون ورود به این رشتهها در کشور ما عموماً با علاقه نیست و در نتیجه به دستاورد خوبی هم منجر نمیشود، و نهایتاً وضعیت مطالعاتی کماکان ضعیف باقی میماند. خیلی از دوستانم از ایران رفتهاند اما من شخصاً ترجیح میدهم عنکبوتهای ایران را مورد مطالعه قرار دهم. شغل اصلیای که برای جانورشناسی در ایران وجود دارد این است که پس از اخذ مدرک دکتری وارد مؤسسات تحقیقاتی و دانشگاهها شوند یا در سازمان محیط زیست و کشاورزی کار کنند؛ قبل از آن هم میتوانند تدریس کنند یا شناسایی نمونه انجام دهند.»
عنکبوت را با رطیل اشتباه نگیرید
اما واقعیت اینجاست اگر ما با احترام با آنها رفتار کنیم آنها هم با ما با احترام برخورد میکنند. عنکبوتها مهمترین کنترلگر جمعیت انبوه حشرات هستند. اگر حذف شوند شاید ظرف چند روز به قدری جمعیت حشرات زیاد شوند که منابع غذایی خود ما را از بین ببرند. وجودشان شگفتانگیز است چون هرگونه عنکبوت ترکیب زهر منحصر به فرد خودش را دارد که میتواند در درمان بیماریها مؤثر باشد؛ برای همین هم باید از آنها محافظت کنیم. چون هرگونهای که وجود دارد یک ارزش زیستی هم دارد که نباید در اثر کنشهای بشر از بین برود، اگر هم قرار به منقرض شدن است باید به شکل طبیعی منقرض شود نه به خاطر فعالیتهای بشر.»
پیش به سوی عنوان«پدر عنکبوت شناسی ایران»
این طوری زندگی هیجان انگیزتر است. من دوست دارم حداقل یک نفر در نسل آینده تحت تأثیر من عنکبوت شناس شود. راستش را بخواهید در یک دور نمای ۲۰ ساله دلم میخواهد به مرحلهای برسم که بگویم من ۹۵ درصد عنکبوتهای ایران را شناسایی کرده و نقشه پراکنششان را تهیهکرده، یک اطلس تهیه کنم تا دست آخر اقدامی برای گونههای در حال انقراض انجام دهم.»
♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥
⇐ کلیک کنید: مشاهده مطالب جدید و داغ امروز ⇒
♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥