اگر همه شب، شب قدر بودی …
یکی از الطاف و موهبتهای ویژه خداوند در ماه رمضان شب قدر است. چنانکه پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودهاند:
«خداوند از روزها، جمعه و از ماهها، ماه رمضان و از شبها، شب قدر را برای خود اختیار کرده است»
شب قدر اوج معنویت و عبادت ماه مبارک رمضان است. شبی که قرآن؛ کلام خداوند در آن نازل شده است و مقدرات زندگی بشر تا شب قدر آینده در آن تعیین میشود. امام صادق (علیه السلام) در این باره میفرمایند:
«ابتدای سال، شب قدر است، در آن شب آنچه از این سال تا سال آینده انجام خواهد گرفت، نوشته میشود»
شب قدر شب تجلی میعاد انسان با خداوند و ار خود جدا شدن و غرق در دریای رحمت و محبت و مهربانی خدا شدن است.
در روایات اهل بیت (علیهم السلام) آمده است: فرشتگان در شب قدر فرود آمده و در زمین پخش میشوند، بر مجالس مؤمنین گذسته بر آنان سلام کرده و برای دعای آنان آمین می گویند، تا آنگاه که سپیده دم طلوع کند و در این شب دعای کسی رد نمیشود، مگر دعای عاق والدین، قطع کننده رحم، کسی که شراب بنوشد و کسی که دشمنی مومنی در دلش باشد.
از جمله ویژگیهای این شب اختصاص داشتن آن به امام زمان (عج) است. در تفسیر قمی در ذیل آیه ذیل
«تنََزّل المَلائِکَه وَالرّوح فیها» ، چنین آمده است:
ملائکه و روح القدس بر امام زمان (عج) فرود میآیند و هر آنچه از وقایعی که ثبت کردهاند، به ایشان تقدیم میکنند.
معانی قدر:
برای «قدر» معانی چندی ذکر شده است که میتواند وجه تسمیه شب قدر باشد که از میان این معانی، معنی اول از همه مناسبتر و معروفتر است:
۱- قدر به معنای اندازه و مقدار است. همانطور که در قرآن کریم آمده است:
«قَد جَعَل الله لِکلِّ شَیء قَدرا» ؛خداوند برای هر چیزی اندازهای تعیین کرده است.( طلاق، آیه ۳)
آنچه از روایات و آیات برمیآید این است که شب قدر را از این رو قدر نامند که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین میشود. همچنین خداوند میفرماید:
«إنّا أنزلناه فی لیله مبارکه انّا کنّا منذرین فیها یفرق کل امر حکیم» ،ما قرآن را در شبی پربرکت نازل کردیم. ما همواره انذار کننده بودیم. در آن شب که هر امری بر اساس حکمت خداوندی تدبیر، تعیین و جدا میگردد. (دخان، آیه ۳ و ۴)
مطابق این معنا شب قدر مختص به یک شب در یک سال مشخص نیست، بلکه در هر سال شب قدری وجود دارد.
۲- شب قدر یعنی شب بزرگ و با عظمت؛ در قرآن کریم قدر به معنی منزلت و بزرگی خدا است.
«ما قَدَروا الله حَقّ قَدرِه»؛آنان عظمت خدا را نشناختند.( حج، آیه ۷۴)
۳- قدر به معنای تنگی نیز آمده است؛
«وَمَن قَدَرَ عَلَیهِ رَزَقَه فَلینفِق مِمّا آتاه الله»؛ و آنها که تنگدستند، از آنچه که خدا به آنها داده انفاق نمایند. (طلاق، آیه ۸)
۴- قدر به معنی با ارزش و پرقیمت؛ کسی که این شب را احیاء بدارد، صاحب قدر و مقام و منزلت میشود. شبی است که قرآن با تمام قدر و منزلتش بر رسول والامقام به وسیله فرشته صاحب قدر نازل گردید. شبی است که مقدر شده قرآن در آن نازل گردد.۵
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودهاند: «خداوند از روزها، جمعه و از ماهها، ماه رمضان و از شبها، شب قدر را برای خود اختیار کرده است»
کدام شب، شب قدر است؟
در تعیین شب قدر پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله) میفرمایند:
«اِلتَمَسوها فِی العَشرِ الأواخِرِ مِن شَهرِ رَمَضان»
شب قدر را در دهه آخر ماه رمضان جستجو کنید.
همچنین از امام باقر (علیه السلام) آمده است:
«همانا علی (علیه السلام) شب قدر را در شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم میجست»
طبق روایات فراوانی که در منابع شیعی آمده است، شبهای نوزدهم، بیست و یکم و بیست و سوم ماه مبارک رمضان، شبهای قدر معرفی شدهاند.
بنابر روایت “ابن أبی الحدید” وقتی درباره تعیین شب قدر از امیرالمؤمنین سؤال میشود، آن حضرت از مشخص کردن آن طفره میرود و میفرماید:
در این جهت تردید ندارم که خداوند جهت مخفی داشتن شب قدر برای شما نظر و عنایت دارد؛ زیرا اگر آنرا برای شما اعلام داشته بود، در همان شب به عبادت می پرداختید و در شبهای دیگر عبادت را ترک مینمودید و من هم به خواست خدا در مورد بهرهبرداری شما از شبهای دیگر امیدوارم شما را محروم نگردانم.
البته با اینکه خداوند و رسولش(صلی الله علیه و آله) و أئمه اطهار (علیهم السلام) برای زنده نگه داشتن روح امید و اهمیت اطاعت و بندگی سعی در مخفی داشتن شب قدر داشتهاند، ولی آنطور که از احادیث استنباط میشود، احتمال شب قدر بودن شب بیست و سوم بیشتر است.
عظمت و اهمیت شب قدر:
در مورد اهمیت شب قدر همین قدر بس که خداوند سورهای در خصوص این شب نازل فرموده و در این سوره خطاب به پیامبرش میفرماید:
«وَما اَدریکَ ما لَیلَه القَدر» ؛ و تو چه میدانی که شب قدر چیست؟
آنگاه خداوند بدون فاصله به عظمت و بزرگی آن شب اشاره کرده و میفرماید:
«لَیلَه القَدرِ خَیرٌ مِن اَلف شَهر»؛ شب قدر از هزار ماه بهتر است.
این نوع تعبیر نشان عظمت، منزلت و اهمیت شب قدر است که نشان می دهد، حتی پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) قبل از نزول این آیات به آن واقف نبوده است.
شخصی خدمت امام باقر (علیه السلام) عرض کرد: مراد از اینکه شب قدر بهتر از هزار ماه است، چیست؟ ایشان فرمودند:
کار شایستهای مانند نماز، زکات و انواع خوبیها در آن شب برتر از هر کار شایستهای است که در مدت هزار ماه که شب قدر در آن نیست انجام شود.
آنگونه که از آیات و روایات برمیآید، این شب شبی عزیز و مقدس است که در آن تمامی قرآن یکجا بر پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) نازل شد. شبی که ملائکه و روح به اذن پروردگار برای تقدیر هر کاری نازل میشوند. شب قدر شب سلام و رحمت است. شبی است مملوّ از سلامتی توأم با رحمت، درود و ایمنی.
امام سجاد (علیه السلام) میفرمایند:
«شب قدر شب سلام و درود فرشتگان است، شبی که برکت و خیر آن تا دمیدن صبح برای بندگان مخلص او پیوسته و برقرار است.
از امام باقر (علیه السلام) آمده است: «همانا علی (علیه السلام) شب قدر را در شب نوزدهم و بیست و یکم و بیست و سوم میجست»
احیاء شب قدر:
از ویژگیهای مهم این شب احیاء و نیایش به درگاه الهی است. امام موسی بن جعفر (علیه السلام) در این باره میفرمایند:
کسی که در شب قدر غسل کند و تا طلوع صبح بیدار بماند و مشغول عبادت و نیایش الهی باشد از گناهانش پاک میشود.
در این شب با عظمت که کتاب مقدس قرآن برای هدایت انسانها نازل شده و فرشتگان آسمانی برای سلام و درود، فوج، فوج بر زمین فرود میآیند، سزاوار نیست که انسان مؤمن و روزهدار در غفلت به سر برده و خود را از همنشینی با آنها محروم سازد.
اعمال شب قدر:
از اعمال و دعاهای مخصوص این شب میتوان به اختصار به موارد زیر اشاره کرد:
۱- غسل کردن به نیت تقرب به درگاه الهی و برای انجام عبادت؛
۲- احیاء و شب زندهداری با عبادت، دعا و توسل؛
۳- تلاوت قرآن و تفکر و تدبر در معانی آن به هر مقدار ممکن و سفارش بر خواندن سورههای روم، عنکبوت، یس و دخان؛
۴- توبه و استغفار فراوان؛
۵- خواندن ادعیه وارده همچون جوشن کبیر؛
۶- خواندن نمازهای وارده بالأخص نماز قضا؛
۷- صدقه دادن؛
۸- قرآن بر سر گرفتن و توسل و تمسک به اهل بیت (علیه السلام) و اعمال دیگری که این مختصر مجال بازگوئی همه آنها را ندارد.
منبع:تبیان
♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥
⇐ کلیک کنید: مشاهده مطالب جدید و داغ امروز ⇒
♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥