احتمالاً انسان عجیبترین گونهای است که تا به حال بر سطح زمین زندگی کرده. ما به طرز اعجاب آوری مغز بزرگی داریم که ما را قادر کرده ابزارات پیچیدهای بسازیم، مفاهیم انتزاعی را درک کنیم و به کمک زبانهایی که اختراع کردیم، با یکدیگر ارتباط داشته باشیم. ما عمدتاً جزء گونههای بیمو(کممو) محسوب میشویم که آروارههای ضعیفی داریم. با این وجود چگونه تبدیل به قدرتمندترین گونه موجودات زنده شدیم که همه چیز را به تسخیر خود درآورده است؟
در این مطلب از حیاط خلوت همراه ما باشید تا به مواردی از سیر تکامل انسان بپردازیم.
حیوانات اجتماعی و زندگی گروهی – ۳۰ تا ۶۰ میلیون سال پیش
اولین پستانداران شامل میمونها و انسانها بودند که بعد از انقراض دایناسورها به سرعت به تکامل رسیدند. بسیاری از آنها سریعاً در قالب گروههایی شروع به زندگی کردند. این بدین معنی است که آنها مجبور شدند تا ارتباطات دوستانهای با یکدیگر برقرار کنند. سلسله مراتب و رقابت هم پیامدهای همین زندگی گروهی بود. بنابراین زندگی گروهی باعث افزایش قدرت مغز و ذهن این موجودات شد.
آماده شدن مغز توسط ژنی برای جریان خون – ۱۰ تا ۱۵ میلیون سال پیش
انسان، شامپانزه و گوریل هر سه از گونهای میمون منقرض شده تکامل پیدا کردند. در این جدِ منقرض شدی ژنی به نام RNF213 به سرعت شروع به تحول کرد. احتمال دارد وظیفه این ژن افزایش جریان خون به مغز که به واسطه گسترش شریان شاهرگی است، باشد. جهشRNF213 در انسانها باعث پدید آمدن بیماری Moyamoya شد که در نهایت به باریک شدن عروق انسانها ختم شد.
جدا شدن از گونه میمونها و شروع تغییر در اجداد ما – ۷ تا ۱۳ میلیون سال پیش
اجداد ما بیش از ۷ میلیون سال پیش از خویشاوندان شامپانزه شکل خود جدا شدند. در ابتدا آنها از نظر ظاهری شبیه به هم بودند، اما در سلولهایشان تغییر در حال رخداد بود. بعد از این جدایی ژنهای ASPM و ARHGAP11B شروع به تغییر کردند که باعث پدید آمدن HAR1 شد که بخشی از ژنوم انسان است. کاملاً مشخص نیست که این ژنها باعث چه تغییراتی شدند، اما بیشترین فعالیت آنها مربوط به افزایش غشای مغزی بود.
افزایش قند و قویتر شدن مغز – کمتر از ۷ میلیون سال پیش
بعد از اینکه سیر زندگی انسانها از شامپانزهها جدا شد، دو ژن جهش پیدا کردند. SLC2A1 و SLC2A4 که هر دو وظیفه ساخت پروتئینهایی که گلوکز را به سلولها میرساندند و از آن خارج میکردند، بر عهده داشتند. این گلوکزها بودند که به روند رشد مغز، سرعت بخشیدند.
جهش ساختار دست و پدید آمدن مهارت – کمتر از ۷ میلیون سال پیش
دستهای ما به طرز شگفت انگیزی توانمند و چالاک است و به ما این توانایی را میدهد که جواهرات زیبا بسازیم و کتاب بنویسیم. ژن HACNS1 از زمانی که اجداد ما از اجداد شامپانزهها جدا شدند تکامل یافت و حاصل این تکامل را امروزه در بازوها و دستان خود میبینیم.
آروارههای ضعیف و فضای رشد مغز – بین ۲.۵ تا ۵.۳ میلیون سال پیش
ما در مقایسه با دیگر میمونها، قدرت گاز گرفتن ضعیفتری داریم، چرا که ماهیچههای آرواره ما سست محسوب میشوند. بنظر میرسد این تغییر وابسته به ژن MYH16 است که تولید ماهیچهها را کنترل میکند. این کوچک بودن ماهیچههای آرواره باعث شد مغز ما فضای بیشتری برای رشد در اختیار داشته باشد. همانطور که میدانید ما نسبت به شامپانزهها سر بزرگتر و صورت کوچکتری داریم.
رژیم غذایی متنوع و استفاده از گوشت – بین ۱.۸ تا ۳.۵ میلیون سال پیش
اجداد میمون گونهی ما معمولاً از میوهها به عنوان تغذیه استفاده میکردند، اما با جدا شدن اجداد انسانی ما از آنها، سبد غذایی انسانها نیز متنوعتر شد، به عنوان مثال از گیاه و سبزیها نیز استفاده میکردند. به همین دلیل به نظر میرسید که از گوشت هم میتوانند تغذیه کنند. آنها حتی برای سلاخی گوشت به ابزارهای سنگی نیز روی آوردند. با مصرف هر چه بیشتر گوشت، انرژی بیشتری نیز برای بدن تولید شد.
بدنهای بیمو – ۳.۵ میلیون سال پیش
انسانها را میتوان به نوعی میمونهای بدون مو در نظر گرفت. کسی نمیداند چرا و چگونه، اما این اتفاقی بود که حدود ۳ الی ۴ میلیون سال پیش روی داد. احتمالاً از دست دادن موهای بدن ارتباط مستقیمی با هجوم شپشها و دفع آنها دارد. بعد از آن قرار گرفتن در معرض نور خورشید باعث شد تیره شدن پوست انسانها شد تا وقتی که عدهای از آنها مناطق استوایی را ترک کردند. به همین دلیل اجداد ما را انسانهای سیاهپوست میدانند.
یک ژن هوش – ۲.۵ تا ۳.۲ میلیون سال پیش
یک ژن به نام SRGAP2 سه بار تکثیر شد. نتیجه آن نسخههای مختلف از نیاکان ما بود. یکی از این نسخههای جهش یافته، تبدیل به نمونه بهتری از نسخه اصلی شد. بنظر میرسد به همین دلیل بوده که سلولهای مغزی ما برآمدگی رو به بیرون داشته باشند که به آنها اجازه میدهد ارتباط بیشتری با هم داشته باشند. این تغییر در سلولهای مغز در آن نسخهی جهش یافته وجود داشت.
مغز بزرگتر – ۲.۸ میلیون سال پیش
انسانهای مدرن متعلق به گروه یا نوعی از حیوانات هستند که از آنها به عنوان آدم یا Homo یاد میشود. قدیمیترین فسیل این گونه ۲.۸ میلیون سال پیش در اتیوپی کشف شد. این گونه در مقایسه با اجداد خود، مغز بسیار بزرگتری داشتند.
تولد سخت – ۲۰۰ هزار تا ۲.۵ میلیون سال پیش
برای انسانها، زایمان سخت و خطرناک است. برعکس دیگر پستاندارن، مادر تقریباً همیشه نیاز به کمک دارد. علت آن است که انسان بر روی دو پای خود راه میرود و به همین دلیل مجرای لگنی که نوزاد از طریق آن باید به دنیا بیاید، باریک است؛ در حالی که سر ما رشد کرده است. برای جبران تولد سخت، نوزاد انسان بسیار کوچک و ناتوان به دنیا میآید.
توانایی کنترل آتش – ۱ میلیون سال پیش
کسی نمیداند که نیاکان ما دقیقاً از چه زمانی قادر شدند کنترل آتش را به دست بگیرند. شواهد مستقیم از Wonderwerk Cave در آفریقای جنوبی میآید که شامل خاکستر و استخوانهای سوزانده شده در یک میلیون سال پیش است. اما شواهد دیگری نیز وجود دارد که حاکی از این است که انسانها حتی قبل از اینها از آتش برای آماده کردن غذا و احتمالاً آشپزی استفاده میکردند.
توانایی صحبت کردن – ۶۰۰ هزار تا ۱.۶ میلیون سال پیش
تمام میمونهای بزرگ یک کیسه هوا در دستگاه آوازی خود دارند که آنها را قادر میسازد از طریق دمیدن هوا به داخل، تولید صدا کنند. اما این توانایی شامل حال انسانهای امروزی نمیشود. چرا که کیسه هوا، تولید صداهای گوناگون را غیر ممکن میکند. ظاهراً اجداد ما قبل از اینکه ما از پسر عموهای غار نشین خود منشعب شویم، این کیسه هوا را از دست دادهاند. بنابراین توانایی صحبت کردن در انسانهای غار نشین نیز محتمل است.
یک ژن برای زبان – ۵۰۰ هزار سال قبل
اندکی از انسانها یک ژن جهش یافته به نام FOXP2 داشتتد. نتیجه آن تلاش انسانها برای فهم و توسعه گرامر و تلفظ کلمات بود. وجود FOXP2 برای یادگیری و استفاده از زبان حیاتی است. اجداد ما و انسانهای غار نشین دارای نسخه تکامل یافته این ژن بودند.
مصرف کربوهیدرات – ۱۰۰ هزار سال پیش
آب دهان ما انسانها دارای آنزیمی به نام amylase است که توسط ژن AMY1 ساخته شده و نشاسته را هضم میکند. آن دسته از انسانهایی که اجدادشان کشاورز بودن، در مقابل آن دسته از انسانهایی که نیاکانشان شکارچی بودند، نسخههای بیشتری از این ژن را دارا بودند. این توانایی گوارشی احتمالاً باعث شد انسانها بیشتر به کشاورزی روی بیاورند که نتایج آن برپایی روستاها و جوامع مدرن بود.
در قرن ۲۱ نیز شاهد هستیم که پیشرفت علم و تکنولوژی چطور باعث شده که به این باور برسیم هیچ محدودیتی برای ما انسانها وجود ندارد. شاید آیندگان نیز عصر ما را یکی از نقاط عطف سیر تکامل انسانی بدانند.
منبع: minifeed.ir
♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥
⇐ کلیک کنید: مشاهده مطالب جدید و داغ امروز ⇒
♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥ ♥